Guía para la Prevención de Acoso y Abuso Sexual a Mujeres en el Deporte
Esta guía fue presentada por la experta en Igualdad en el Deporte, Ainhoa Azurmendi, en las jornadas “Igualdad en el deporte: nuevos retos”, organizadas en el mes de junio por el Departamento de Educación, Política Lingüística y Cultura del Gobierno Vasco, la Escuela Vasca del Deporte y Emakunde-Instituto Vasco de la Mujer.
Los objetivos fundamentales de esta guía son contribuir al conocimiento y la sensibilización de todas las personas vinculadas al deporte identificando las conductas que son inaceptables y proponiendo medidas para prevenir situaciones de acoso y abuso sexual a mujeres en el ámbito deportivo; así como proporcionar pautas para elaborar protocolos de actuación para intervenir en los casos de acoso y abuso sexual a mujeres que se produzcan en este ámbito.
Haciendo clic en dirección de abajo se descarga la Guía completa en formato PDF
Sexu-jazarpena kirolean: gurean ere beharrezkoa da arazoari aurre egitea
“Beharrezkoa da kirolean sexu-jazarpena eta abusua gertatzen direla aitortzea, eta eremu honetan gertatu ohi diren emakumeen kontrako indarkeriak errotik kentzeko neurriak hartzea. (…) 2014an Kataluniako hiru unibertsitatetan egindako ikerketa bateko datuek erakusten dutenez, entrenatzaileen aldetik sexu-jazarpena nabaritzen dute emakumeek, hala nola: kontaktu fisikoa, emakumeei buruzko mespretxuzko komentarioak, itxura fisikoari buruzko komentarioak, sexu-harremanak izateko proposamenak, begirada onartezinak, besteen sexu-bizitzan sartzea eta abar. (…) EAEn badaude egon sexu jazarpena eta abusua”.
Kirolean emakumeen kontrako sexu-jazarpena eta abusuak prebenitzeko gida (pdf) lan marduletik hartu ditugu pasarteok. Ainhoa Azurmendi Avento aholkularitza-enpresako kideak eta Matilde Fontecha EHUko irakasleak osatu dute, Emakunderen eta Eusko Jaurlaritzako Kultura Sailaren babesarekin, helburu izanik, batetik, kirolari loturik dagoen pertsona oro arazoaz jabetzea eta, bestetik, gidalerro batzuk ematea, sexu-jazarpenik gertatzen bada zer-nola egin jakiteko.
Auziaz luze hausnartu eta eztabaidatzeko parada ematen duen gida osatzeko, hainbat emakume kirolari, kirolari ohi eta jarduera fisikoaren edo kirol kudeaketaren eremuan diharduten emakume profesional elkarrizketatu dituzte egileek. Hona hemen elkarrizketa horietatik ateratako lekukotza batzuk (“Horietako batzuek sexu-edukia dute, eta beste batzuek kontrol eta jazarpen egoerei buruz dihardute; sexu-jazarpenerako arrisku faktoreak dira horiek”):
“Nire igeriketa irakaslea izan zen 17 urte nituela. Gorputz-hezkuntzan lizentziatu-ra bukatutakoan, lana eskatzera joan nintzaion, bera kirol-elkarte garrantzitsu ba-teko zuzendaria baitzen. Alde egitera nindoala, hormaren kontra bortizki bultza-tu, eta bularrak eskuekin eusten zizkidan bitartean hauxe esan zidan: oso gustu-ko izan zaitut betidanik… Lasaitasuna mantendu nuen, eta askatzen ez banin-duen oihuka hasiko nintzela esan nion. Askatu ninduen eta korrika atera nin-tzen”.
“Hamabost urte izango genituen… entrenatzaileak ipurdiko bat ematen zigun ze-laira jolastera ateratzear geundenean…“.
“Hamalau urte nituela entrenatzaileak ia egunero deitzen zidan etxera; orain,hainbeste urte ondoren horretan pentsatzen dut, eta neure buruari esaten diot:hura ez zen normala”.
“Pisua mantendu behar genuen…; bai, beharrezkoa zen, eta berak hori eskatzekoeskubidea zuen. Baina era bortitzean esaten zuen, jendaurrean, jende askorenaurrean”.
“Beldurra genion; bere begiradarekin topo egitea ekiditen genuen… Nik negaregiten nuen tratatzen gintuen eragatik”.
“Berak beti esaten zigun inork ez zuela kirola bere erruz utzi. Berarengana joaneta banan-banan bere erruz utzi zuten guztien izenak esateko gogoa ematen dit”.
Entrenatzailearen figura da gidan gehien aipatzen dena, hainbat ikerketak azaleratu duenez –NBOk 2007an plazaratutakoak kasu– hura delako indarkeria-ekintzen egile nagusia, “emakume kirolariekin harreman estua edukitzeaz gain haien erreferente nagusia ere badelako”.
Egileek diotenez, “gida honek ez du helburutzat, inondik inora ere, kirolak berezkoa duen harreman fisikoa zalantzan jartzea; beste behin ere, argi adierazten du ukitzea, besarkatzea, beste pertsona bati heltzea eta abar poztasunezko espresio naturalak direla. Hala ere, ez dira beste pertsona batzuekin izandako ukipenak norberaren beharrak asetzeko erabili behar, ez fisikoak, ez psikologikoak, ezta emozionalak ere. Garrantzitsua da gure kulturan zein jarrera den onargarria eta zein ez den zehaztea, eta horri mugak ezartzea; eta, jakina, kirol arloan sexu-jazarpenak edo sexu-abusuak izan daitezkeenak identifikatzen jakitea”.
Zentzu horretan, bi atal nagusitan banatu dute 80 orrialdeko gida:
1. Sentsibilizazioa eta prebentzioa: Datuak, definizioak, legedia, jarrera eta portaera onartezinen zerrenda, arrisku-faktoreak, prebentzioa…
2. Jarduera-protokoloa diseinatzeko jarraibidea: Protokoloan agertu beharko liratekeen atalak; falta oso larri, larri eta arinen zerrendak…
Lehendabiziko atalean bildutako eduki guztia ondorengo bi taula hauek laburbiltzen dute. Dena den, azalpen guztiak arretaz irakurtzea komeni da, zeren gainean hitz egiten ari garen jakiteko.
Bigarren atalari dagokionez, egileek diote, besteak beste, protokoloak onargarriak ez diren jarrerak eta horien larritasun maila agertuko dituen falten tipifikazioa jaso beharko duela, kasu bakoitzari dagozkion isunak aplikatu ahal izateko.
Tipifikazio adibide bat:
Esan bezala, arretaz irakurri beharreko gida da, jasotzen dituen azalpen, datu eta bestelakoek auzia sakon aztertzea eskatzen baitute. Eragile orok (kirolariek, klubek, federazioek, administrazioek, entrenatzaileek, eskolek eta abar) hausnartu beharko luke arazoaz, eta egoeraren araberako neurriak aplikatu. Horretan lagundu nahi du gida honek.
